Vierdaagse werkweken: wie wint, de werknemers of hun managers?

Bij het Britse experiment werkten meer dan 3000 werknemers van 70 bedrijven vierdaagse weken zonder loonverlies. Cruciaal is dat ze op die vier dagen ook niet langer hoefden te werken. Wat gebeurde er met hun welzijn en hun productiviteit? Dit zijn de belangrijkste statistieken. Aan het eind van het onderzoek waren de werknemers:

• 71% minder opgebrand
• 39% minder gestrest
• 48% meer tevreden met hun baan

En 60% zei dat ze het gemakkelijker vonden om hun verantwoordelijkheden ook thuis in balans te houden. Dat zijn ontegenzeggelijk sterke prestaties. En hoewel sommige van deze statistieken verder moeten worden onderzocht - bijvoorbeeld, is 61% meer gestrest, of even gestrest? - voorspellen deze cijfers veel goeds voor het experiment.

En wat de werkgevers betreft? Een meerderheid houdt vast aan de vierdaagse werkweek. Zij meldden dat de omzet stabiel bleef of zelfs steeg. In 24 van de bedrijven steeg de omzet gemiddeld met 34% ten opzichte van de vorige zes maanden. Naast de inkomsten zagen de werkgevers ook de volgende veranderingen. Werknemers waren:

• 57% minder geneigd om ontslag te nemen
• 65% minder kans om een ziektedag op te nemen

Deze twee zaken hebben een grote impact op het moreel en op de wervingskosten en de bedrijfscontinuïteit, dus dat is een groot pluspunt voor werkgevers. Het is een win-win situatie.

Gelukkige werknemers, gelukkige baas; wie profiteert er nog meer van?

Er is nog een andere winnaar in dit verhaal. Vierdaagse werkweken zorgen ook voor een optimistischer toekomst voor onze planeet. Er zijn talloze manieren waarop dit effect kan worden bewerkstelligd, vooral als de vierdaagse werkweek meer ingang vindt:

• Minder auto's op de weg, minder bussen en treinen nodig
• Minder energieverbruik in kantoren, omdat er minder mensen zijn.
• Minder productie van eenmalig plastic afval door fastfood en andere verbruiksgoederen die buitenshuis worden gebruikt.

Om een beroemde astronaut te parafraseren: dit is een klein experiment naar de toekomst van werk. Maar het zou uiteindelijk een reuzensprong voor de mensheid kunnen zijn.

Wat is de volgende stap?

De wereld van het werk heeft de laatste tijd veel negatieve publiciteit gehad: quiet quitting (stille opzeggingen), quiet firing (stille ontslagen) en mensen die twee of meer fulltime banen op afstand hebben. Maar met de stijgende kosten van levensonderhoud in veel landen en de onzekerheid als gevolg van de pandemie komt het maar al te vaak voor dat mensen een baan houden waar ze ongelukkig van worden. En niet verrassend is dat slecht voor de productiviteit. Elk experiment dat zulke resultaten oplevert, is dus een groot pluspunt voor de werknemers. Maar het is ook gunstig voor werkgevers die de werkelijke kosten kennen van een hoog personeelsverloop en aanwerving, en die met hun eigen economische problemen te kampen hebben.

Spanje en Schotland plannen nu soortgelijke proeven, en bedrijven over de hele wereld wachten niet op nationale experimenten om hun werknemers een dag per week naar huis te sturen. Sommige meer voorzichtige werkgevers beginnen met negen dagen per twee weken, waarbij de werknemers om de vrijdag vrij krijgen om rustig aan deze nieuwe manier van werken (en leven) te wennen. Maar de vierdaagse werkweek wordt steeds meer geaccepteerd als een haalbaar alternatief voor het tot nu toe gebruikelijke 9-5, maandag-vrijdag schema.

 "We voelen ons echt aangemoedigd door de resultaten, die lieten zien op hoeveel manieren bedrijven de vierdaagse werkweek van een droom omzetten in een realistisch beleid, met meerdere voordelen", aldus David Frayne, een Research Associate aan de Universiteit van Cambridge. En het is geen grote droom; veel bedrijven deden al mee aan een experiment met 100% thuiswerken toen de pandemie voor het eerst toesloeg. Het is geweldig om te zien dat er iets positiefs is voortgekomen uit die donkere periode.